Eine Gleichung mit zwei Unbekannten: Johannes Widekindis Exzerpte aus Petrus Petrejus

Авторы

  • Arsenij A. Vetushko-Kalevich Lunds Universitet, Språk- och litteraturcentrum, Helgonabacken 12, Box 201, 22100 Lund, Sverige; Санкт-Петербургский государственный университет, Российская Федерация, 199034, Санкт-Петербург, Университетская наб., 7–9

DOI:

https://doi.org/10.21638/11701/spbu20.2018.109

Аннотация

Вопрос о масштабе и характере использования шведским историографом Юханом Видекиндом в «Истории десятилетней шведско-московитской войны» хроники его соотечественника Петра Петрея до сих пор не подвергался систематическому рассмотрению; лишь несколько заимствованных пассажей были идентифицированы Хельге Альмквистом и издателями русского перевода Видекинда. Общая оценка последними значения Петрея для Видекинда несколько преувеличена. В данной статье приводится список заимствований, рассматриваются проблемы различения заимствований из Петрея и заимствований из других источников — Станислава Кобержицкого, Акселя Оксеншерны, историко-географических и документальных источников. Последними Видекинд пользовался независимо от Петрея, описывающего те же события: в частности, это относится к описанию переговоров Делагарди с Бутурлиным в июне 1611 г. и к описанию приeма шведских посланников в Москве в 1618 г. Уточняется, что рукописью хроники Конрада Буссова Видекинд не пользовался: в отрывках, первоисточником которых является Буссов, текст Видекинда систематически стоит ближе к тексту Петрея, который, таким образом, является промежуточным звеном традиции. В заключительной части статьи при помощи детального сопоставления всех четырех текстов (шведского и немецкого Петрея и шведского и латинского Видекинда) разрешается вопрос о механизме использования Видекиндом Петрея. Во-первых, зная о существовании немецкой версии, он тем не менее пользовался в основном шведской. Во-вторых, некоторые детали при передаче Видекиндом сведений Петрея демонстрируют, что при пересказе (а не буквальной передаче, как в трех случаях) Петрея латинский текст Видекинда первичен по отношению к его же шведскому. По-видимому, Видекинд привлекал труд Петрея в два этапа: сначала пересказывая его при составлении латинского черновика, а затем добавляя в шведский перевод этого черновика отрывки из шведского текста Петрея.

 

Ключевые слова:

Смутное время, Ингерманландская война, шведская новолатинская литература, историография XVII в., россика, Юхан Видекинд, Пётр Петрей

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.
 

Библиографические ссылки

Almquist H. Sverge och Ryssland 1595–1611: Tvisten om Estland, förbundet mot Polen, de ryska gränslandens eröfring och den stora dynastiska planen. Uppsala, Almquist & Wiksell, 1907.

AOSB = Rikskansleren Axel Oxenstiernas skrifter och brefvexling. Stockholm, Kungliga Vitterhets historie och antikvitets akademien, 1888–.

Biaudet H. Gustaf Eriksson Vasa prince de Suède: Une énigme historique du 16e siècle. Helsingfors, 1913.

Bussow K. Verwirrter Zustand des Russischen Reichs, in: Bussov K. Moskovskaia khronika 1584–1613. Moskva—Leningrad, Izdatel’stvo Akademii Nauk SSSR, 1961 [Bussow K. Die Moskauer Chronik 1584–1613. Moskau—Leningrad, Verlag der Akademie der Wissenschaften der UdSSR, 1961], 199–327.

Geiman V. G. Sochinenie Iu. Videkinda kak istochnik po istorii Smutnogo vremeni [Geiman V. G. Das Werk von J. Widekindi als eine Quelle zur Geschichte der Zeit der Wirren], in: Videkind 2000, 509–520 (auf Russisch).

Helander H. Neo-Latin Literature in Sweden in the Period 1620–1720. Stylistics, Vocabulary and Characteristic Ideas. Uppsala, Uppsala Universitet, 2004.

Kobierzycki S. Historia Vladislai Poloniae et Sueciae Principis. Dantisci, Georgius Förster, 1655.

Kovalenko G. M., Khoroshkevich A. L., Pliguzov A. I. Apologiia Iukhana Videkinda [Kovalenko G. M., Khoroshkevich A. L., Pliguzov A. I. Eine Apologie von Johan Widekindi], in: Videkind 2000, 521–561 (auf Russisch).

Mund S. Orbis russiarum : genèse et développement de la représentation du monde “russe” en Occident à la Renaissance. Genève, Droz, 2003.

Orchard G.E. Bussow, Konrad, in: Wieczynski, J.L.(ed.) The Modern Encyclopedia of Russian and Soviet History. Vol. 6. Gulf Breeze, Academic International Press, 1978, 51–54.

Petrejus P. Regni Muschovitici Sciographia. Stockholm, Ignatius Meurer, 1615.

Petrejus P. Historien vnd Bericht von dem Grossfürstenthumb Muschkow. Lipsiae, Ex officina Bavarica, 1620.

Petrejus P. Een wiss och sanfärdigh berättelse, om några förandringar, som j thesse framledne åhr, vthi stor- furstendömet Muskow skedde äre, in: Attius Sohlman, M. (red.) Stora oredans Ryssland: Petrus Petrejus ögonvittnesskildring från 1608. Stockholm, Carlssons, 1997, 83–159 (eine Faksimilausgabe).

Schaumius M. Tragoedia Demetrio-Moscovvitica. Rostock, Jochim Fuess, 1614.

Smirnov I. I. Konrad Bussov i ego khronika, in: Bussov, K. Moskovskaia khronika 1584–1613. Moskva—Leningrad, Izdatel’stvo Akademii Nauk SSSR, 1961 [Smirnov I. I., Konrad Bussow und seine Chronik, in: Bussow K. Die Moskauer Chronik 1584–1613. Moskau—Leningrad, Verlag der Akademie der Wissenschaften der UdSSR, 1961], 5–62 (auf Russisch).

Tarkiainen K. Petrus Petrejus som skildrare av Ryssland. En personhistorisk och källkritisk studie. Lychnos 1971–1972, 245–283.

Tarkiainen K. Se vanha vainooja. Helsinki, 1986.

Tarkiainen K. Petrus Petrejus. Svenskt Biografiskt Lexikon. Band 29. Stockholm, 1995–1997, 226–228.

Tarkiainen K. Petrus Petrejus — Sveriges första kremlolog, in: Attius Sohlman, M. (red.) Stora oredans Ryssland: Petrus Petrejus ögonvittnesskildring från 1608. Stockholm, Carlssons, 1997, 43–58.

Tolstikov A.V. Zachem perevodit’ “Regni Muschovitici sciographia” Petra Petreia so shvedskogo iazyka [Tolstikov A. V. Warum “Regni Muschovitici sciographia” von Petrus Petrejus vom Schwedischen ins Russische übersetzen?]. Srednie veka 2011, 72, 175–186 (auf Russisch).

Tolstikov A.V. Petr Petrei v Rossii (1601–1613 gg.) [Tolstikov A.V. Petrus Petrejus in Russland (1601–1613)]. Studia Slavica et Balcanica Petropolitana 2012, 12, 129–142 (= Tolstikov 2012a; auf Russisch).

Tolstikov A.V. “Reliatsiia o Gustave, syne korolia Erika” i Petr Petrei, in: Grani sotrudnichestva: Rossiia i Severnaia Evropa: Sbornik nauchnykh statei. Petrozavodsk, Izdatel’stvo PetrGU, 2012 [Tolstikov A.V. “Der Bericht von Gustav, dem Sohn des König Eriks” und Petrus Petrejus, in: Aspekte der Partnerschaft: Russland und Nordeuropa: eine Artikelsammlung. Petrosavodsk, Petrosavodsk Universitätsverlag, 2012], 104–121 (= Tolstikov 2012b; auf Russisch).

Vetushko-Kalevich A. Bilingual Writings on Bilingual Writings: J. Widekindi’s Letters to M. G. De la Gardie. Philologia Classica 2016, 11 (2), 289–300.

Vetushko-Kalevich A. Some Notes on the Literary Sources of “Historia Belli Sveco-Moscovitici Decennalis” by Johannes Widekindi. Philologia Classica 2017, 12 (2), 177–187.

Vetushko-Kalevich A. “Historia Vladislai” by S. Kobierzycki as a Source of “Historia Belli Sveco-Moscovitici” by J. Widekindi, in: A. Jönsson, A. Vetushko-Kalevich (eds.). Stolbovo 1617–2017: papers presented to the conference in Lund, 16th–17th February 2017 (erscheint 2018).

Videkind Iu. Istoriia desiatiletnei shvedsko-moskovitskoi voiny. Moskva, Pamiatniki istoricheskoi mysli, 2000 [Widekindi J. Die Geschichte vom zehnjärigen schwedisch-moskowitischen Krieg. Moskau, Monumente des geschichtlichen Gedankens, 2000] (auf Russisch).

Widekindi J. Thet Swenska i Ryssland Tijo åhrs Krijgz-Historie. Stockholm, Niclas Wankijff, 1671.

Widekindi J. Historia Belli Sveco-Moscovitici Decennalis. Holmiae, Nicolaus Wankijf, 1672.

Загрузки

Опубликован

27.06.2018

Как цитировать

Vetushko-Kalevich, A. (2018). Eine Gleichung mit zwei Unbekannten: Johannes Widekindis Exzerpte aus Petrus Petrejus. Philologia Classica, 13(1), 116–130. https://doi.org/10.21638/11701/spbu20.2018.109

Выпуск

Раздел

Latinitas media et nova

Наиболее читаемые статьи этого автора (авторов)